Kết Thúc Chương 1 "Tìm Kiếm Sự Tự Chủ"

                Kính thưa quý độc giả,

                Hôm nay chúng ta sẽ kết thúc chương thứ nhất, “Tìm Kiếm Sự Tự Chủ”, trong quyển sách NGHĨ SAO, THÀNH VẬY của Tiến sĩ David Stoop.

                Như đã trình bày cùng quý thính giả, quyển sách này nói về cách làm thế nào để kiểm soát đời sống bạn. Rõ ràng là bạn không thể thay đổi mọi thứ trong thế giới của mình. Điều bạn có thể làm là tìm kiếm những chỗ yếu trong “bức tường” của mình và rồi xây dựng một chiến lược cho sự tự chủ. Bạn sử dụng kiểu đối đầu nào khi áp lực gia tăng và bạn cảm thấy sự kiểm soát trượt ra khỏi các ngón tay của mình? Bạn có khuynh hướng kiểm soát quá mức hay bị choáng ngộp bởi áp lực?

                Tuần qua chúng ta đã làm một bài trắc nghiệm và qua bảng câu hỏi ngắn, bạn đã khám phá cách bản thân mình đáp ứng với những cảm xúc không kiểm soát được. Giờ đây nó không chỉ nhận diện các điểm yếu; nó nhận diện những điều tích cực về kiểu đối đầu của bạn nữa. Càng chọn nhiều điểm A, bạn càng có khuynh hướng giữ các sự chọn lựa của mình mở rộng. Bạn có thể hoãn công việc lại để tận hưởng một hoạt động nào khác hoặc chỉ để nghỉ ngơi. Khi đối diện với những thời hạn cuối cùng, bạn có thể đề ra một vài thời hạn cuối cùng giả tạo sớm hơn để tạo thêm một áp lực nào đó, nhưng thường thì bạn chờ cho đến giây phút chót và rồi làm việc như điên cuồng.

                Càng có nhiều điểm B thì bạn là người rất nghiêm túc, thích kiểm soát gắt gao mọi hoạt động và thời gian biểu của bản thân mình cùng những người chung quanh. Bạn có khuynh hướng phê bình tuýp người ngược lại với mình rằng: “Quý vị không dứt khoát, là người hay trì hoãn, và quý vị không có mục đích nào trong đời sống trừ ra mất thì giờ làm việc linh tinh!” Ngược lại, những người có nhiều điểm A rất có thể sẽ phản đối: “Các anh bị dồn vào công việc và bị cuốn đi, cũng bị định hướng vào quá nhiều công việc, và các anh đưa ra các quyết định quá nhanh chóng!”

                Nếu bạn có số điểm khá cân bằng giữa A và B, bạn thích mọi việc được ổn định và chắc chắn. Bạn phải làm việc trước khi bạn có thể chơi. Vì thế bạn vô cùng chú trọng đến việc làm xong một nhiệm vụ được giao. Bạn thích mọi thứ được hoạch định, được hoàn tất. Các thời hạn cuối cùng là quan trọng đối với tuýp người của bạn, vì thế bạn thường hoạch định công việc của mình để nó được hoàn tất sớm hơn dự định.

                Thật ra thì việc ở bên nào của đường kẽ cũng TỐT cả! Đó là cách bạn được tạo dựng. Đó là vùng thoải mái của bạn. Dĩ nhiên, với mọi điểm mạnh thì thường có một điểm yếu tương ứng. Và cả hai phía của đường kẻ đều có những điểm yếu.

                Kính thưa quý độc giả,

                Những người tự phát và linh hoạt như Marge và Donna là những người có khuynh hướng trở nên bị áp đảo và bị chôn vùi bởi các áp lực của cuộc sống. Bởi vì có thật nhiều thứ họ muốn làm vào bất cứ thời điểm nào được giao cho họ, họ sẽ thường hoãn lại việc cắt cỏ. Kế đó khi họ thấy cỏ đã mọc nhiều quá mức, họ trải nghiệm cảm giác bị choáng ngộp vì họ thường chần chờ quá lâu, họ bị áp đảo bởi phạm vi của công việc và thời gian có được.

                Những người kiên quyết và yêu thích sự trật tự như Peggy và Arnie dễ có khuynh hướng kiểm soát quá mức, trở nên bị thúc ép và bị quấy rầy về cuộc sống. Khi họ có một ngày nghỉ, họ phải làm việc cật lực để hoàn tất mọi việc lặt vặt trước khi họ có thể thư giãn và tận hưởng ngày nghỉ ấy. Họ thường quan tâm rằng mọi người khác trong gia đình cũng hoàn tất công việc của họ nữa. Sự khẩn cấp là khẩu hiệu của họ, và việc kiểm soát quá mức là yếu điểm của họ.

                Kính thưa quý độc giả,

                Một cách khác để xem xét hai loại kiểu đối đầu này sẽ là nói rằng những người Tự phát /Linh hoạt thì mạnh mẽ trong nghệ thuật tận hưởng cuộc sống và yếu trong lãnh vực kỷ luật tự giác. Họ giỏi trong việc tận hưởng cuộc sống nhưng lại yếu trong lãnh vực sắp xếp cho nó có thứ tự.

                Những người Kiên quyết/Thứ tự có thể được miêu tả là mạnh mẽ về kỷ luật tự giác nhưng không thoải mái với nghệ thuật tận hưởng cuộc sống. Khi họ tham dự vào những ngày lễ kỷ niệm, chẳng hạn như những ngày nghỉ lễ và những biến cố đặc biệt, mọi thứ phải tuân theo một thời gian biểu; họ trở nên không thoải mái với những điều bất ngờ. Hai mẫu đối đầu này có thể được trình bày trên một biểu đồ.

                Bởi vì những người bị choáng ngộp đang chấp nhận các cảm xúc của họ nhưng thiếu kỷ luật tự giác để trải nghiệm sự tự chủ, họ thường thấy bản thân mình trong phần bên trái phía trên của biểu đồ cùng với Donna và Marge. Họ kinh nghiệm những cảm xúc lấn át này bởi vì họ bị rơi vào một sự xung đột giữa các cảm xúc họ đang chấp nhận nhưng lại không nhận biết. Họ bỏ mặc những cảm xúc này cho đến khi quá muộn-và họ bị lấn át! Cả Donna và Marge đều nhận biết những cảm xúc của họ. Donna biết cô ấy bị những nỗi sợ hãi ám ảnh. Nhưng chúng chiếm hữu cô cách vô thức và rồi áp đảo cô. Khi cô bị nỗi lo lắng tấn công thì đã quá trễ. Cô đã bị áp đảo rồi.

                Ngược lại, những người kiểm soát quá mức nhận biết một số cảm xúc và tình cảm nào đó, nhưng họ muốn phủ nhận những cảm xúc và tình cảm này. Để làm điều đó, họ kiểm soát quá mức mọi thứ đang diễn ra chung quanh họ. Arnie rõ ràng biết anh có những cảm xúc mạnh mẽ về con trai mình, nhưng anh nỗ lực hết sức để phủ nhận những cảm xúc này. Anh chắc chắn rằng nếu anh chấp nhận thực tại của những cảm xúc này, anh sẽ mất kiểm soát. Vì thế anh nỗ lực duy trì một cách nhìn lạnh lùng, tách biệt về cuộc sống vốn bị buộc phải phủ nhận bất cứ cảm xúc hay tình cảm nào.

                Cũng có một loại người bị ngã lòng, cố gắng trốn thoát cuộc sống bằng cách từ chối nhận biết bất cứ cảm xúc nào và phủ nhận sự tồn tại khả thi của những cảm xúc này. Thông thường họ có thể đạt được điều này chỉ bởi việc rút lui khỏi cuộc sống qua một hình thức nào đó của sự lạm dụng ma túy hoặc rượu, phát triển chứng loạn tâm thần, hay chìm vào một lối sống của sự biến mình thành nạn nhân của những hành động do người khác gây ra. Loại người này có thể dành trọn cả ngày để nhắc đi nhắc lại những điều khủng khiếp đã xảy ra cho họ. Họ thậm chí có thể kêu khóc cách cay đắng về tình trạng tiến thoái lưỡng nan của mình. Nhưng họ kể cùng câu chuyện đó trong suốt nhiều năm. Khi bạn cố tình không muốn nghe điều họ đang than phiền, bạn có thể thậm chí tự hỏi liệu mình có trở nên nhẫn tâm đối với nỗi đau của họ chăng-cho đến khi bạn nhận ra rằng “nỗi đau” của họ đã trở thành một lối sống, một cách để tránh xa cuộc sống. Họ ưa thích nói về nan đề của mình, nhưng việc giải quyết nan đề lại là nhiệm vụ của mọi người khác, chứ không bao giờ là nhiệm vụ của họ cả.

                Kính thưa quý độc giả,

                Sự chết lặng về cảm xúc [hay còn được xem là vô cảm] cũng có thể được trải nghiệm khi bạn dùng bữa trưa với ai đó và thấy rằng bạn thình lình hoàn toàn buồn ngủ. Bạn không mệt mỏi, nhưng khi bạn lắng nghe người bạn của mình, bạn cứ luôn cố gắng để che giấu một cái ngáp và ráng sức để tỉnh thức. Khi bạn rời khỏi bữa ăn trưa, và rời khỏi người bạn vô cảm này, bạn thấy mình không còn buồn ngủ nữa. Phản ứng buồn ngủ của bạn là một phản ứng trước sự vô cảm của người bạn mình. Sự chọn lựa của người ấy là một sự chọn lựa của sự vô vọng và tuyệt vọng ngày càng gia tăng.

                Nhưng có một sự lựa chọn thứ tư-con đường tăng trưởng trong chiều hướng của sự tự chủ. Sự chọn lựa này mở ra cho mọi người. Chỉ vì điểm số của bạn trong bảng câu hỏi cho thấy hoặc bạn là một người Tự phát hay Linh hoạt hoặc là một người Kiên quyết, có trật tự, bạn không phải chịu số phận bi đát là cả cuộc đời bị lấn át bởi những tình cảm và cảm xúc của mình hoặc là kiểm soát chúng quá mức. Điểm số của bạn chỉ cho thấy lãnh vực thoải mái của bạn, hoặc khuynh hướng chung của tính cách và tính khí của bạn. Tiềm năng cho sự tăng trưởng luôn sẵn dành cho bất cứ ai mong muốn phát triển kỷ luật tự giác và khả năng tận hưởng cuộc sống vốn dẫn tới sự tự chủ.

                Phần còn lại của quyển sách này nói về bí quyết vốn có thể mở cánh cửa bước vào lối đi đem lại sự thay đổi đời sống đầy thú vị của sự tăng trưởng. Và tiến trình này xoay quanh một khái niệm thú vị: Sự Tự-Nhủ.

                Kính thưa quý độc giả,

                Hôm nay chúng ta sẽ tạm dừng tiết mục đọc sách tại đây. Tuần sau chúng ta sẽ bước sang Chương 2 của quyển sách Nghĩ Sao, Thành Vậy. Chúng tôi sẽ giới thiệu cùng quý thính gia những khái niệm căn bản về cảm xúc của con người. Phát Thanh Hy vọng xin kính chúc quý thính giả một tuần thật nhiều niềm vui và bình an bên gia đình cùng bạn bè. Hẹn gặp lại quý thính giả trong chương trình phát thanh lần tới.
 

Tiến sĩ David Stoop
Nguồn: phatthanhhyvong.com