Chữ Hiếu

Công cha như núi Thái Sơn,

Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.

Một lòng thờ mẹ, kính cha,

Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
 

         “Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con” nhưng thế nào là “tròn chữ hiếu?” Đạo của Chúa có mười giới răn và giới răn đầu tiên trong mối quan hệ giữa người với người là: “Hãy hiếu kính cha mẹ!” Điều nầy cho thấy Chữ Hiếu đứng đầu trong giáo huấn của Đạo Chúa chứ không phải tin theo Chúa là “bỏ ông bỏ bà” như một số người lầm tưởng. Đạo của Chúa đặt Chữ Hiếu ở hàng đầu nhưng thế nào là hiếu? Hiếu kính cha mẹ nghĩa là gì?
 

         Chữ “hiếu” trong nguyên văn tiếng Do-thái có nghĩa là “nặng” tương tự như chữ “trọng” trong tiếng Hán Việt. Hiếu kính cha mẹ vì vậy nghĩa là tôn trọng, tôn kính, coi nặng bổn phận của con cái đối cha mẹ. Làm thế nào để bày tỏ lòng tôn trọng, tôn kính đó? Sứ đồ Phao-lô khi trích lại Giới Răn Thứ Năm đã viết như sau:
 

         Hỡi những người làm con, hãy vâng lời cha mẹ mình trong Chúa, vì đây là điều phải lẽ. Hãy hiếu kính cha mẹ ngươi… (Thư Ê-phê-sô 6:1-2)

         Hiếu kính cha mẹ vì vậy trước hết là vâng lời cha mẹ. Vâng lời cha mẹ hàm ý sống dưới thẩm quyền của cha mẹ, để cho cha mẹ hướng dẫn. Hiếu kính cha mẹ cho thấy một thứ tự trên dưới. Thiên Chúa đặt thứ tự nầy cho con người. Trong gia đình phải có kỷ cương, có trên có dưới và cha mẹ là kỷ cương đó, là người đứng đầu trong gia đình để hướng dẫn con cái và con cái có bổn phận phải vâng lời thẩm quyền Thiên Chúa đặt để. Không vâng lời cha mẹ là đi ra ngoài kỷ cương hay hệ thống thẩm quyền Thiên Chúa đã thiết lập. Trong kỷ cương nầy, cả cha mẹ và con cái phải làm đúng bổn phận của mình: cha mẹ phải hướng dẫn con và con cái phải vâng lời cha mẹ.
 

         Nhiều bậc cha mẹ nuông chiều con cái, con muốn gì cũng được, không đặt giới hạn hay không kỷ luật con, khiến con hư hỏng. Đó là không làm đúng trách nhiệm cha mẹ. Con cái phải học biết kỷ cương và thứ tự thẩm quyền từ trong gia đình, nếu không, khi ra đời các em sẽ không tuân phục thẩm quyền hay kỷ cương nào cả. Hiếu kính cha mẹ là vâng lời cha mẹ và đây là quan hệ hỗ tương, hai chiều: cha mẹ phải dùng quyền cha mẹ để hướng dẫn và con cái phải vâng lời.
 

         Sứ đồ Phao-lô sau khi nhắc lại bổn phận con cái đối với cha mẹ, ông viết tiếp:
 

         Hỡi những người làm cha, đừng làm cho con cái mình tức giận nhưng hãy nuôi nấng chúng trong kỷ luật và sự khuyên dạy của Chúa (Thư Ê-phê-sô 6:4)
 

         Bổn phận của con cái là vâng lời cha mẹ còn cha mẹ thì “Đừng làm cho con cái mình tức giận.” Làm cho con cái tức giận là có những lời nói hay hành động khiến cho danh dự, tự ái, tình cảm và suy nghĩ của con bị tổn thương. Cha mẹ làm gì thì con cái bị tổn thương? Tác giả Lou Priolo trong quyển sách tựa đề The Heart of Anger kể ra ít nhất 25 điều cha mẹ có thể làm cho con cái giận dữ hay tổn thương. Năm điều đầu tiên tác giả kể ra là:
 

         Những điều nầy cho thấy đời sống gia đình ảnh hưởng sâu đậm trên con cái và phương cách cha mẹ hướng dẫn con không gì khác hơn là làm gương cho con. Con cái quan sát và hành động theo những gì chúng chứng kiến mỗi ngày trong gia đình. Ngoài việc làm gương cho con, cha mẹ cũng có trách nhiệm nuôi nấng con trong kỷ luật và sự khuyên dạy của Chúa. Có một quân bình rõ ràng giữa kỷ luật và khuyên dạy. Kỷ luật và khuyên dạy nầy là kỷ luật và khuyên dạy của Chúa. Của Chúa là theo khuôn mẫu của Chúa, theo gương của Chúa, kỷ luật và khuyên dạy trong tình yêu thương.
 

         Những giới răn của Chúa trong mối quan hệ giữa người với người có thể tóm lại với hai chữ “Yêu người.” Vì vậy hiếu kính cha mẹ không gì khác hơn là yêu thương cha mẹ trong việc vâng lời và cha mẹ cũng yêu thương con trong việc nuôi dạy. Làm tròn chữ hiếu nói lên mối quan hệ hai chiều giũa cha mẹ và con cái. Con cái phải sống trong thẩm quyền của cha mẹ và cha mẹ phải yêu thương con bằng tình yêu thương của Chúa, tình yêu thương vị tha và vô điều kiện. Thật ra, chính trong mối quan hệ cha mẹ con cái mà con cái thấy được hình ảnh của Đức Chúa Trời.
 

         Có những người con không có mối quan hệ tốt đẹp với cha mẹ mà hình ảnh Đức Chúa Trời trở thành lệch lạc. Người đó được dạy Đức Chúa Trời là Đấng nhân từ như cha với con nhưng nếu trong kinh nghiệm bản thân, người đó không thấy đức nhân từ nơi cha của mình, sẽ rất khó cho người đó tin Đức Chúa Trời là Đấng nhân từ. Sự khuyên dạy của Chúa từ cha mẹ vì vậy chính là đời sống của cha mẹ, làm gương tốt cho con.
 

         Chữ Hiếu là chữ đầu tiên trong đạo Chúa nói về mối quan hệ hài hòa, thân thương và hỗ tương giữa cha mẹ và con cái. Con cái vâng lời cha mẹ và cha mẹ nuôi dạy con trong tình yêu thương. Tất cả những điều nầy là trên trần gian nầy, khi chúng ta con sống. Khi cha mẹ đã khuất núi, con cái không thể làm gì cho cha mẹ ngoại trừ sống đời sống xứng đáng, vinh danh cha mẹ. Con cái có thể dành thì giờ tưởng niệm người đã khuất để nhắc lại công ơn cha mẹ và sống theo gương tốt cha mẹ để lại. Vâng lời cha mẹ, phụng dưỡng cha mẹ khi cha mẹ còn sống và sống không làm hổ danh cha mẹ khi các người đã khuất chính là làm tròn Chữ Hiếu trong đạo làm con của chúng ta.

Mục sư Nguyễn Thỉ
Chương Trình Phát Thanh Tin Lành