Có Hành Động Xây Dựng (Bài 1)

Có Hành Động Xây Dựng (Bài 1)

      Kính thưa quý thính giả,
 

      Chúng ta đang ở chương thứ 3 với tựa đề: Khi Bạn Giận Dữ Vì Lý Do Chính Đáng của quyển sách Sự Giận Dữ - Xử Lý Một Cảm Xúc Mạnh Mẽ Bằng Một Cách Thức Lành Mạnh của Tiến Sĩ Gary Chapman.
 

      Chúng ta đang nói về cơn giận hợp lý hay chính đáng, khi một người bạn hay người thân của ta đã có hành vi sai trái.
 

      Tiến Sĩ Gary Chapman đưa ra một tiến trình gồm năm bước để xử lý cơn giận một cách hợp lý, không những có thể tránh được những đỗ vỡ chia lìa, nhưng còn có tiềm năng giải quyết việc làm sai trái, chữa lành mối liên hệ và bày tỏ tình yêu thương với những người mình yêu mến.
 

      Bước đầu tiên là khi bạn cảm thấy mình bắt đầu tức giận thì bạn hãy dừng lại. Dừng lại để làm gì? Để thừa nhận rằng mình đang giận dữ, để phân biệt giữa cảm xúc và lý trí, để đủ sáng suốt suy nghĩ về những hành động cần phải làm theo sau. Bước thứ nhì là phải tập kiểm soát hay kiềm chế các phản ứng có thể bộc phát tức thì khi cơn giận nổi lên. Hãy hít thở thật sâu, tập đếm theo cách chúng ta làm khi bị mất ngủ để đủ thời giờ suy nghĩ trước khi nói hay làm điều gì trong cơn giận vì có thể sẽ gây nhiều hối tiếc sau này. Nếu được, bạn hãy tránh mặt người mình đang giận ít lâu để nguôi ngoai và lấy lại bình tĩnh. Bước thứ ba là trong khi đang kiềm chế các phản ứng có thể bộc phát tức thì, bạn hãy suy nghĩ lý do nào mình giận và trung tâm điểm của cơn giận là gì. Bước thứ tư là phân tích và lựa chọn ra cách hành động tốt nhất. Đối với một Cơ-Đốc nhân thì chỉ có hai sự chọn lựa. Một là đối chất với người kia một cách đầy yêu thương. Hai là quyết định bỏ qua vấn đề một cách có chủ ý.
 

      Trong tuần trước, chúng ta đã bàn về việc Đối Chất Một Cách Đầy Yêu Thương Với Người Mình Đang Giận. Đối với hầu hết mọi người, thì việc đối chất hay việc đưa vấn đề ra cách rõ ràng khiến người kia phải để ý tới không dễ dàng chút nào. Chúng ta chẳng có ai từng được huấn luyện để làm công việc này, và tất nhiên, ta có rất ít kinh nghiệm trong phương cách để xử lý cơn giận. Nói cách khác, chúng ta lại đã từng trải nhiều trong việc hoặc là bày tỏ công khai hoặc là phủ nhận hay che đậy cơn giận của mình. Thế nhưng những phương cách như thế luôn đem đến sự hủy diệt. Sự đối chất đầy yêu thương với một quan điểm hướng tới sự giải hòa thường là phương cách tốt nhất.
 

      Tôi thường gợi ý là người ta phải viết ra lời quở trách của họ trước khi cố gắng nói lời ấy ra. Nó có thể là như thế này: “Tôi đã bị một điều gì đó làm cho mình buồn bực, phiền lòng. Thực ra, tôi nghĩ mình sẽ phải nói rằng tôi đang cảm thấy giận dữ. Có lẽ tôi đang hiểu sai tình huống, nhưng khi bạn có cơ hội, tôi mong muốn nói chuyện với bạn về điều đó.”
 

      Một câu nói như thế cho thấy bạn đang ở vị trí nào, cởi mở bộc lộ cơn giận của mình, và đề nghị một cơ hội để giải quyết nó với người có liên quan tới. Bạn đã thừa nhận trước rằng sự nhận thức của bạn có thể là không hoàn hảo, nhưng dù sao đi nữa, bạn mong muốn vấn đề được giải quyết. Việc đối chất không bao giờ nhằm mục đích lên án, nhưng đúng hơn là nhằm để phục hồi mối quan hệ để nó trở nên một mối quan hệ chân thật, cởi mở, và yêu thương. Nếu đã từng có sự hiểu lầm, bầu không khí nặng nề sẽ phải được xua tan hầu cho chúng ta có thể bắt đầu lại mối thông công với nhau. Nếu việc làm sai quấy được xưng ra, thì chúng ta sẽ phải tha thứ và mối quan hệ được phục hồi. Sứ đồ Phao-lô viết rằng chúng ta phải luôn nhớ mình có thể là người phạm lỗi lần kế tiếp. Không ai trong chúng ta là hoàn hảo, và khi chúng ta sai phạm, chúng ta cũng có thể là tác nhân khích động cơn giận dữ nơi người khác.
 

      Quý thính giả thân mến,
 

      Hôm nay chúng ta sẽ theo dõi bước thứ 5 trong tiến trình năm bước để xử lý cơn giận vì lý do chính đáng, đó là CÓ HÀNH ĐỘNG XÂY DỰNG.
 

      Như chúng ta đã được tác giả trình bày, sự đối chất đầy yêu thương với một quan điểm hướng tới sự giải hòa thường là phương cách tốt nhất. Đó cũng là phương cách đưa chúng ta đến với bước thứ năm của mình: Có hành động xây dựng. Một khi chúng ta đã khảo sát tỉ mỉ những sự chọn lựa của mình, đến lúc chúng ta phải hành động. Nếu tôi chọn bỏ qua sự vi phạm, thì tôi cần phải chia sẻ quyết định này với Đức Chúa Trời. Bạn có thể nói một điều đại loại như thế này: “Lạy Chúa, Ngài biết điều gì đã xảy ra. Ngài biết con bị tổn thương ra sao, con cảm thấy giận dữ như thế nào. Nhưng con thật sự tin rằng điều tốt nhất con cần làm trong tình huống này là chấp nhận việc làm sai quấy và phó dâng người phạm lỗi trong tay Ngài. Ngài không chỉ biết những điều người ấy làm mà còn biết cả những động cơ của người ấy. Con biết rằng Ngài là một Đức Chúa Trời công bình, thế nên con tin cậy Chúa sẽ làm điều đúng đắn qua người ấy. Con cũng giao nộp cơn giận của con cho Chúa. Sự giận dữ đã khích động con suy nghĩ kỹ tình huống này, và con đang thực hiện cái bước mà con tin là tốt nhất. Vì thế, vấn đề đã qua rồi. Sự giận dữ của con đã đáp ứng được yêu cầu của nó, và con giao nộp nó cho Ngài. Xin hãy giúp con không bị khống chế bởi bất cứ ý tưởng hay cảm xúc nào còn đọng lại và sẽ lại hiện đến với con trong vài ngày kế tiếp. Con muốn sử dụng đời sống mình một cách xây dựng chứ không bị cản trở bởi sự kiện này. Con cảm ơn Ngài vì con là con của Ngài và Ngài sẽ chăm lo cho con.”
 

      Nếu trong vài ngày hoặc vài tuần lễ kế tiếp tâm trí bạn nhớ lại hành động sai trái mà người khác đã phạm đối với bạn, và những cảm xúc tổn thương và giận dữ lại xuất hiện, hãy trình dâng những ý tưởng và cảm xúc ấy lên cho Đức Chúa Trời và nói, “Chúa ôi, Ngài biết những điều con đang nhớ tới ngay bây giờ, và Ngài biết những cảm xúc con đang cảm nhận. Nhưng con cảm tạ Ngài vì con đã giải quyết điều đó rồi, và con giao nộp những ý tưởng và cảm xúc này cho Ngài. Giờ đây xin giúp con làm một điều gì đó đem lại sự gây dựng với đời sống con suốt thời gian còn lại của ngày hôm nay.” Kế đó bạn bước ra ngoài để đối diện với những thách thức của ngày ấy.
 

      Mặt khác, nếu bạn chọn cách đối chất đầy yêu thương với người đã phạm lỗi với mình, hãy nhớ sự thách thức mà Phao-lô nói đến, “Hỡi anh em, ví bằng có người nào tình cờ phạm lỗi gì, anh em là kẻ có Đức Thánh Linh, hãy lấy lòng mềm mại mà sửa họ lại; chính mình anh em lại phải giữ, e cũng bị dỗ dành chăng” (Ga-la-ti 6:1). Sự đối chất của bạn có thể diễn ra như thế này: “Tôi gặp một vấn đề đang làm tôi phiền lòng, và tôi cần anh giúp đỡ. Có lúc nào thuận tiện để chúng ta có thể nói chuyện với nhau chăng?”
 

      Nếu lời đề nghị của bạn được đồng ý, bạn có thể nói đại loại như, “Tôi đang cảm thấy phần nào bị tổn thương và giận dữ về một việc đã xảy ra. Tôi biết rằng mình có thể đang hiểu lầm tình huống này. Đó là lý do vì sao tôi muốn nói chuyện về điều đó. Hôm qua khi anh [bất cứ điều gì], tôi hiểu việc đó như một hành động rất là không tử tế. Tôi cảm thấy như anh không đang nghĩ đến cảm xúc của tôi chút nào. Có thể là tôi đã hiểu lầm những hành động của anh, nhưng tôi cần giải quyết điều này.”
 

      Có thể người kia sẽ đưa ra một lời giải thích sẽ làm sáng tỏ những hành vi của người ấy và cho bạn một cái nhìn khác hẳn về những điều người ấy đã làm và những ý định của họ. Mặt khác, người kia có thể thừa nhận rằng điều người ấy đã làm là thiếu suy nghĩ và không tử tế và có thể cầu xin bạn tha thứ cho họ. Trong trường hợp này, bạn phải luôn tha thứ.
 

      Nếu sự sai phạm vô cùng nghiêm trọng về tính chất, sự tha thứ có thể không phục hồi lại lòng tin của bạn đối với người đó. Chúng ta sẽ bàn luận tính chất của sự tha thứ trong một chương sau này, nhưng sự tha thứ là lời hứa rằng bạn sẽ không còn hiềm lòng chống lại người kia vì sự phạm lỗi cụ thể này. Cơn giận của bạn đã đáp ứng được yêu cầu của nó, và hai bạn được phục hòa lại với nhau.
 

      Sự đối chất đầy yêu thương như thế đặc biệt đưa đến kết quả hoặc là một sự xưng nhận thật lòng về hành vi sai trái và việc mở rộng sự tha thứ, hoặc là sự đối thoại làm cho vấn đề sáng tỏ hơn; bạn học biết rằng điều người kia đã nói hay đã làm không hoàn toàn giống như điều bạn đã nhận thức hay những động cơ không phải là những gì bạn đã quy cho người ấy. Trong cả hai trường hợp thì vụ việc được làm cho sáng tỏ; vấn đề được giải quyết và mối quan hệ tiếp tục tăng trưởng. Sự giận dữ đã đáp ứng được yêu cầu chính đáng của nó. Nó đã khích động bạn có hành động xây dựng với mong muốn nhìn thấy vấn đề được giải quyết.
 

      Thưa quý thính giả,
 

      Mời quý thính giả theo dõi câu chuyện sau đây để thấy rằng sự đối chất không luôn dẫn đến sự công bằng, nhưng đúng là nó có thể dẫn đến một mối quan hệ được phục hồi.
 

      “TÔI KHÔNG MUỐN TIỀN BẠC XEN VÀO GIỮA CHÚNG TÔI”
 

      Bill, một công nhân cần cù chịu khó, đã đạt được một sự thành công nào đó trong công việc của mình và đã tích lũy một danh mục vốn đầu tư đáng kể. Jerry, người bạn lâu năm của anh, đang khởi sự một công việc làm ăn mới và đến gặp Bill xin vay một số tiền là 50 ngàn Mỹ kim để giúp anh ta làm cho công việc của mình đạt kết quả tốt đẹp lúc khởi đầu. Bill rộng rãi cho anh ta vay tiền. Hai người cùng ký vào một hợp đồng cho vay đơn giản, rằng Jerry có thể vay số tiền đó trong một năm mà không phải trả tiền lời, và sau đó sẽ trả lại toàn bộ số tiền hoặc thương lượng lại việc vay tiền.
 

      Vào cuối năm đó, công việc làm ăn của Jerry không còn tồn tại nữa, và số tiền 50 ngàn Mỹ kim đã được tiêu sạch. Jerry cũng đã tìm được một việc làm khác, nhưng tiền lương ít ỏi của anh ta không đủ để trả lại số tiền đã vay. Anh hứa trả tiền cho Bill bất cứ lúc nào anh có khả năng hoàn trả trong vòng 5 năm tới. Điều đáng tiếc là Jerry đã thật sự không thể kiếm đủ tiền để hoàn trả số nợ trên. Mặc dù Jerry đã có những ý định tốt lành và thật lòng muốn trả nợ cho Bill, nhưng anh chẳng bao giờ có đủ khả năng để thực hiện. Còn Bill thì sao? Bill không khăng khăng đòi lại số tiền đã cho mượn, nhưng lòng anh đang có sự tranh chiến với sự giận dữ về việc Jerry chưa trả nợ. Cuối cùng thì Bill đã gặp một vài trở ngại trong công việc làm ăn và anh có thể thực sự cần dùng đến số tiền 50 ngàn mỹ kim đã cho Jerry vay, nhưng Jerry thì lại không có khả năng trả tiền cho anh.
 

      Bill sẽ phải làm gì đây khi đối diện với cơn giận dữ trong lòng về người bạn thân, cũng đồng thời là con nợ của mình? Tình bạn tốt đẹp lâu năm của hai người đàn ông giờ đang đứng trên bờ dốc của sự hủy phá như một thùng thuốc nổ. Bill có chiến thắng được cơn giận đang ngấm ngầm dâng cao trong lòng anh như ngọn sóng ngầm không? Anh có hàn gắn được những rạn nứt trong tình bạn thắm thiết với Jerry không? Cách Bill giải quyết vấn đề có cho phép chúng ta học hỏi được điều gì không?
 

      Phát Thanh Hy vọng xin tạm ngưng phần đọc sách hôm nay tại đây để kính mời quý thính giả trong tuần tới cùng chúng tôi khám phá tiến trình xử lý cơn giận một cách hợp lý, có thể đem lại hữu ích. Phát Thanh Hy Vọng xin kính chúc quý thính giả một tuần thật nhiều niềm vui và bình an bên gia đình cùng bạn bè. Mong gặp lại quý thính giả vào tuần sau.
 

Tiến sĩ Gary Chapman
Nguồn: phatthanhhyvong.com