Bốn Chữ D Trong Lối Sống Quả Quyết

               Kính thưa quý độc giả,

               Chúng ta sắp kết thúc Chương thứ 10 trong quyển sách NGHĨ SAO, THÀNH VẬY của Tiến sĩ David Stoop. Trong suốt chương này chúng tôi đã nói về Lối Sống Khẳng Định Qua Sự Tự Nhủ. Trong ba tuần qua, chúng ta đã nghe về sự khác biệt giữa ba tính cách mà con người tiếp cận với cuộc sống, đó là: tính cách thụ động, tính cách gây hấn, và tính cách quả quyết, còn gọi là tính cách khẳng định.

               Trong khi mục tiêu của người có tính cách thụ động là nhân nhượng người khác và né tránh mọi sự xung đột, dù điều này khiến họ nén sự sợ hãi và giận dữ trong lòng, thì người mang tính cách gây hấn lại nhằm khăng khăng dành lấy chiến thắng về phần mình bằng mọi giá, cho dù họ có phải sử dụng các chiến thuật làm bẽ mặt, xem thường, hoặc áp đảo đối tượng mình đang công kích. Tính cách quả quyết lại khác hẳn với hai loại tính cách vừa nêu trên, vì nó được thúc đẩy bởi cảm xúc của tình yêu thương. Người có tính cách quả quyết sẽ quan tâm về chính mình và người khác, đến mức họ sẽ thẳng thắn bênh vực các quyền hạn của mình, và đồng thời cũng cẩn thận để không xâm phạm quyền hạn của bất cứ ai khác. Họ có ý thức về sự tự chủ và không thúc ép gây bất lợi cho người khác, nhưng cũng không để bản thân mình bị người kia ức hiếp.

               Sự Tự-Nhủ của những người thiếu quả quyết thường là kiểu suy nghĩ “I should”, “tôi cần phải, tôi nên thế này thế nọ”. Và rồi kiểu suy nghĩ này sẽ dẫn đến cảm nghĩ bế tắc kiểu “I can’t”, nghĩa là “tôi không thể.” Tuần qua, chúng tôi đã lấy từng mẫu tự trong cụm từ “I should” để làm mẫu tự đầu cho các từ ngữ hay cụm từ khác trong Anh Ngữ, có ý nghĩa như:

               “Immobilization”, nghĩa là “Làm cho bất động”
               “Saying—not doing”, nghĩa là “Đang nói, chứ không phải đang làm”
               “Hung up on guilt”, “Bị mắc kẹt trong tội lỗi”
               “Overly anxious”, “Lo âu thái quá”
               “Underlying anger”, là “Cơn giận ngấm ngầm”
               “Lowered self-esteem”, “Lòng tự-trọng bị hạ thấp”
               “Depression”, nghĩa là “Sự ngã lòng, phiền muộn, chán nản”

               Những từ đơn hay cụm từ này cho thấy hành vi cư xử thiếu tính quả quyết thường dẫn chúng ta vào cảm xúc của tội lỗi, giận dữ, lo lắng, phiền muộn và ngã lòng. Bạn ngồi một chỗ và nói chuyện với chính mình về những điều lẽ ra bạn đã phải làm, hay nghiền ngẫm về những điều lẽ ra bạn đã không nên làm. Và rồi sẽ không có gì xảy ra để thay đổi bạn hoặc thay đổi tình huống ấy.

               Những câu ‘tôi nên, tôi cần phải’, “I should” thường dẫn đến những câu ‘tôi không thể’, “I can’t.” Nếu chúng ta lại lấy những mẫu tự đầu của câu nói ‘tôi không thể’, nghĩa là “I can’t” trong Anh Ngữ, để làm mẫu tự đầu cho các từ ngữ hay cụm từ khác trong Anh Ngữ, thì chúng ta có những từ như sau:

               I, “Inadequate feelings about myself”, nghĩa là “Cảm giác bất xứng về bản thân”
               Động từ mang tính phủ định CAN’T là lối viết tắt của hai chữ CAN và NOT cho chúng ta bốn mẫu tự là C, A, N và T, có thể được dùng để chế tác ra cụm từ 
               “Controlled instead of being in control”, là “Bị khống chế thay vì có khả năng kiềm chế”
               “Apathetic”, “Lãnh đạm, thờ ơ, hờ hững”
               “Negative results”, “Những kết quả tiêu cực”
               Mẫu tự cuối cùng là T, là “Total despair”, nghĩa là “Tuyệt vọng hoàn toàn”

               Với kết quả như vậy, chẳng đáng ngạc nhiên chút nào khi bạn thốt lên câu “Tôi không thể!” Bạn không đủ tốt, bạn thiếu năng lực, bạn mất kiểm soát, và bạn chán ngấy về những kết quả tiêu cực trước những điều bạn thử thực hiện. Những việc này dẫn bạn đến chỗ trở nên thậm chí lãnh đạm hơn, cho đến khi bạn bỏ cuộc vì hoàn toàn tuyệt vọng.

               Kính thưa quý độc giả,

               Sau khi phân tích ba tính cách tiếp cận cuộc sống, có lẽ quý thính giả sẽ đồng ý với chúng tôi là tính cách quả quyết, hay tính cách khẳng định là cách tiếp cận cuộc sống tốt hơn hết. Vậy làm sao chúng ta có thể tập luyện để trở nên một người có tính quả quyết, tự tin trong cuộc sống hàng ngày? Hôm nay chúng ta sẽ đề cập đến bốn chữ D trong Anh Ngữ để luyện tập một lối sống quả quyết / khẳng định. Đó là bốn động từ bắt đầu bằng mẫu tự D: Describe, Define, Discern và Decide.

               Chữ D thứ nhất là Describe – nghĩa là Miêu tả. Trước tiên, bạn hãy ngồi xuống và miêu tả loại tình huống đã xảy ra mà bạn từng phản ứng một cách không quả quyết. Bạn hãy dành thời gian để ghi ra, miêu tả cuộc xung đột.

               Chữ D thứ hai là Define – nghĩa là Xác định. Tiếp theo bước thứ nhất, bạn hãy xác định xem điều gì đang xảy ra với bạn. Bạn đang nói gì, làm gì, và nghĩ gì? Sự Tự-Nhủ của bạn là gì? Bạn trông mong điều gì trong tình huống này? Hãy xác định càng rõ ràng càng tốt những cảm xúc, những nỗi lo sợ, những thái độ thù địch, và hành vi cư xử của bạn.

               Chữ D thứ ba là Discern – nghĩa là Nhận thức. Sau khi thực hiện bước một và hai, bạn hãy cố gắng nhận thức điều mà người kia, hay những người kia, đang có thể suy nghĩ gì. Động cơ của họ có thể là gì? Họ có thể đang cảm thấy ra sao? Điều gì đang diễn ra bên trong những người khác có liên quan tới trong tình huống này?

               Chữ D thứ tư là Decide – nghĩa là Quyết định. Giờ đây, sau khi miêu tả tình huống xảy ra và thấy bản thân mình đã phản ứng lại một cách không quả quyết, bạn đã xác định được những cảm xúc, hành vi ứng xử của mình trong tình huống ấy, đồng thời, bạn cũng nhận thức được động cơ, cảm xúc và suy nghĩ có thể có nơi đối phương của bạn, bạn hãy quyết định về những gì bạn có thể làm về tình huống này. Bạn có thể sử dụng chiến lược mới mẻ nào có tính cách quả quyết để thoát khỏi cái bẫy mà bạn cảm thấy mình đang bị mắc kẹt trong đó? Có điều nào bạn có thể bắt đầu làm cách khác đi trong tình yêu thương, vốn sẽ tạo nên khả năng để thay đổi?

               Quý độc giả hãy thử làm ngay bây giờ. Đừng lắng nghe những khuôn mẫu Tự-Nhủ từ xưa đến nay của mình, khi mà bạn thường nói với chính mình rằng việc đó là không thể nào thực hiện được. Bạn hãy trở nên một người tin tưởng nơi câu nói khẳng định, rằng: “I can”, ‘Tôi có thể!’

               Khuôn mẫu I CAN, nghĩa là ‘Tôi có thể’, trông giống như sau:

               I, là “Initiate change by acting, not reacting”, nghĩa là “Bắt đầu sự thay đổi qua việc hành động, chứ không phải qua việc phản ứng lại”
Động từ CAN gồm ba mẫu tự là CAN. Trong đó, mẫu tự đầu tiên là C, được dùng trong cụm từ “Confess my feelings”, nghĩa là “Thú nhận cảm xúc hay cảm nghĩ của tôi”
               Mẫu tự thứ nhì là A, “Ask for what I want and need”, là “Đòi hỏi điều tôi muốn và cần”
               Mẫu tự cuối là N, “Negotiate for positive results”, là “Dàn xếp để có những kết quả tích cực”
               Quý thính giả có thể bắt đầu khởi đầu sự thay đổi ấy bằng cách điền vào biểu đồ cho một khuôn mẫu hành vi cư xử cụ thể.

               Describe – Miêu tả: Bạn hãy miêu tả tình huống hay cuộc xung đột khiến bạn bối rối. 
               Define – Xác định: Bạn hãy xác định những suy nghĩ và cảm xúc của mình khi việc ấy xảy ra.
               Discern – Nhận thức: Bạn có nhận thức gì về động cơ, thái độ và những suy nghĩ của người kia.
               Decide – Quyết định: Bạn sẽ làm gì khác với lúc trước để thay đổi suy nghĩ của mình hầu đem lại kết quả bạn mong muốn.

               Kính thưa quý độc giả,

               Hành vi cư xử quả quyết, hay khẳng định, liên tục đặt cơ sở trên sự Tự-Nhủ vốn tin rằng bạn có quyền tự-trọng và quyền nhận được sự tôn trọng nơi người khác. Vì cảm xúc thôi thúc bạn là tình yêu thương, bạn quan tâm về sự tự-trọng và các quyền hạn của người kia. Bạn có thể bày tỏ sự tôn trọng này bằng cách “nói ra lẽ thật trong tình yêu thương.” Nói cách khác, bạn chân thành với chính mình và với những người khác về những gì bạn cảm nhận, và bạn công nhận những cảm xúc ấy trong những cách thức trực tiếp và bày tỏ sự quan tâm thích đáng.

               Sự Tự-Nhủ quả quyết nghe đại khái như sau:

• Mình đã tận tâm hết lòng đối với mọi sự mình có thể xử lý ngay hiện giờ. Mình có quyền trả lời không.
• Mình có cái quyền cho chồng mình biết anh ấy đang làm tổn thương mình bởi sự im lặng của anh. Mình yêu anh ấy thật nhiều đến mức không thể giữ kín điều ấy được.
• Mình đã trả tiền mua cái áo khoác này, và mình có quyền lấy lại đúng số tiền đã mua nó. Nếu nó không vừa thì mình có quyền đem trả nó lại và ít ra là nhận được một khoản tiền.
• Sự phục vụ ở đây thật tồi tệ. Người quản lý cần biết rằng mọi người không hài lòng.

               Kính thưa quý độc giả,

               Hôm nay chúng ta sẽ tạm dừng tiết mục đọc sách tại đây. Chúng tôi ước mong quý độc giả sẽ tiếp tục lắng nghe tiết mục đọc sách hàng tuần để chúng ta cùng nhau sánh bước trên hành trình tìm hiểu bản thân, học cách chuyển đổi tư duy theo chiều hướng tích cực nhằm xây dựng một cuộc sống hạnh phúc cho mình và gia đình. Phát Thanh Hy vọng xin kính chúc quý độc giả một tuần thật nhiều niềm vui và bình an bên gia đình cùng bạn bè. Hẹn gặp lại quý độc giả trong chương trình phát thanh lần tới.
 

Tiến sĩ David Stoop
Nguồn: phatthanhhyvong.com